A? B? C? D? F?

Sa buhay, magka-iba ang gusto sa nararapat. Marami tayong bagay na gustong makamit, pero hindi naman nararapat o kaya’y hindi talaga tayo karapat dapat. Ganito rin ang mga marka sa klase. Mayroon tayong gustong makamit, o ito ang ating target, ngunit meron rin naman tayong nararapat na marka.

Para sa akin, katulad ng mga ibang estudyante, ang marka na gusto kong makuha mula sa Fil 12 ay isang A. Pero kung tutuusin, sa tingin ko, pareho sa aking gustong makuha na marka ang aking karapat dapat na makuha na marka, at ito ay A. Hindi sa nagmamayabang po ako, ngunit sa tingin ko ito ang dapat ko makuha base sa aking performance sa klase, at ito ay dahil sa mga sumusunod na rason.

Una, nagawa ko naman ang lahat ng mga kailangan kong gawin para sa klase. Lahat ng blogs na hiningi, ang pakitang gilas, at ngunit hindi pa naman nagagawa, ang TED Talk. Para sa mga blog, masasabi ko na ginawa ko naman ang aking makakaya upang makagawa ng blog na maganda at sinunod ko naman ang mga hinihingi sa blog. Binigay ko ang aking 100% sa mga blog na iyon. Hindi lang iyon, lahat naman ng blog ko ay napasa ko sa tamang oras, kaya hindi ko masasabi na mababawasan ang aking marka dahil dito.

Pangalawa, lahat ng bonus paper ay nagawa ko rin. Ito ay ang Labaw Donggon, ang Sa Wakas, at ang dalawang MMFF movies. Para sa akin, ang apat na bonus paper ay malaking bagay. Ito’y dahil kumbaga libre na itong mga puntos na ito. Gawin ko lang, at sigurado may marka na akong makukuha. Kahit hindi ganoon kaganda ang kinalabasan ng mga bonus paper ko, hindi rin naman ako puwedeng mabawasan ng marka, dahil iyon nga, bonus paper lamang sila, kaya dagdag puntos lang ang puwede.

Sunod, ang binigay na kundisyon na kapag perfect attendance ay may 1 letter grade up o kaya limang puntos na dagdag sa final score. Malaking “bonus” rin ito dahil lang pumasok ako sa lahat ng klase at hindi nag cut. Sa katotohanan, ang limang puntos na dagdag ay halos katumbas na rin ng 1 letter grade up. Ito ang magsasabi kung ang marka ko sa dulo ng semestre ay B o B+. Para sa akin, epektibo po itong incentive para pumasok ang mga estudyante sa klase! 🙂

Huli, ang naibigay na marka sa akin noong advisory ay B. At dahil perfect ang attendance ko itong semestre, sigurado ay B+ na ito, sa ilalim ng kundisyon na hindi na puwedeng bumaba ang binigay na marka sa advisory marks. Kulang nalang talaga ay gawin ko ang aking makakaya sa TED Talk na gawin itong maayos at pinag-isipan. Kung nagawa ko iyon, magiging isang malaking hatak nanaman ito para umakyat ang aking marka sa A. Kaya sa tingin ko, ang karapat dapat na marka na aking makuha para sa semestre ay A. 🙂 Diba po mam sabi niyo gusto po ninyong magbigay ng mga matataas na marka dahil huling beses niyo na po ito magtuturo? Kaya sana A na po! 🙂

Personal

Isang kuwento lang ang nabasa ko sa librong personal ni Rene Villanueva at ito ang Flores de Mayo ng mga Maton kaya ito ang masasabi kong pabaritong kuwento ko. Ito lang ang nabasa ko dahil pagkatapos nalaman sa klase na hindi ito mabili ng karamihan, nagpokus nalang ako sa Impersonal. Ito’y dahil iyun ang ginamit na libro sa kabuuan ng semestre. 

Nagustuhan ko ang kuwento dahil unang una ay madali siyang basahin at nakakatawa pa ng konti. Nagustuhan ko rin ito dahil magaling ang paglalarawan ni Rene Villanueva sa nangyayari tuwing piyesta. Ito’y dahil habang binabasa ko ang kuwento, nabuo sa isipan ko kung ano ang hitsura ng lugar at ng pista kaya nasabi ko na magaling ang kanyang pagsulat. Huli, pakiramdam ko ay nakakunek ako kay Ginoong Villanueva dahil napaka personal ng kanyang isinulat, yung alam mo talagang naranasan niya ito noong bata siya at hindi lamang anu anong inimbento na kuwento.

 

Mga Manunulat na Babae sa Media

Ang 18th Paz Marquez Benitez Memorial Exhibit ay iginanap noong Prebreo 21, 2013. Kasabay nito, nagkaroon ng isang talk na aking pinakinggan. Sa talk na ito, nagkaroon ng tatlong tagasalita. Ang una ay si Ma Ceres P. Doyo, sumunod ay si Jo Ann Maglipon at ang huli ay si Marites Dañulan Vitug. Lahat sila ay nagkuwento tungkol sa kanilang mga naranasan tungkol sa pagiging isang babaeng manunulat sa media. Hindi lamang simpleng mga naranasan, kundi mga paghihirap na kanilang natagpuan sa kanilang pagiging manunulat.

Ang unang nagsalita ay si Ma Ceres P. Doyo. Pinagusapan niya kung ano ang mga nangyari sa kanya noong kasagsagan ng Martial Law sa panahon ni dating pangulong Ferdinand Marcos. Para sa kanya, trabaho niya ang ikalat kung ano mang balita ang tunay at makatotoo kahit man alam niyang malalagot siya. Nagustuhan ko ang kanyang pagbabahagi dahil ipinakita niya na sa buhay, kailangan matuto tayong maging matatag at magkaroon ng malakas na loob kapag alam nating para sa hustisya o tama ang ating ginagawa.

Ang pangalawang nagsalita ay si Jo Ann Maglipon. Pinaka nagustuhan ko ang kanyang talk dahil hindi lamang ito ubod na nakakatawa, kundi dito rin akong pinakanakaugnay. Ito’y dahil ang kanyang mga karanasan na ikuniwento ang tungkol sa kasalukyang panahon, o panahon ko. Si binibining Jo Ann ay pinuno ng YES Magazine, isang magazine na nagsusulat tungkol sa mga artista. Naalala ko ang kuwento niya kung paano siyang napaaway kay Richard Gutierrez. Ngunit ang maganda sa kanyang ginawa ay hindi siya nagpaapak sa artista dahil manunulat lamang siya. Ipinaglaban niya ang kanyang pinaniniwalaan at para sa akin mahalaga ito. Ipinapakita nito na kailangan matuto rin tayong maging malakas sa oras ng kaguluhan.

Ang huling nagsalita ay si Marites Dañulan Vitug at pinagusapan niya ang kanyang mga natutunan sa pagsusulat. Sinabi niya na kailangan maging maingat talaga sa pagsusulat. Ang pinakaimportante raw ay ang pagiging makatotohanan ng lahat ng iyong isinusulat. Ang pakay ng panunulat raw kasi ay talagang upang maipahayag ang katotohanan sa mga mambabasa at hindi anong iba ibang rason. Gusto ko ang kanyang pagbibigay importansiya sa katotohanan dahil para sa akin, trabaho talaga ng media na ipahayag ang katotohanan dahil tungkulin nila ito sa mga mamamayan, at hindi sila nandiyan para lang magpahayag ng anu anong kasinungalingan.

Sa kabuuan, itinalakay ng tatlong speaker ang kanilang mga naranasan bilang manunulat sa media at kung ano ang mga kanilang natutunan. Maganda na iba’t ibang klaseng karanasan ang kanilang itinalakay dahil mas napayaman nito ang mga natutunan ko mula sa kanila. 

Sabihin Mong Iniibig Mo Ako!

     Para sa akin, isang bagong karanasan ang pagbasa ng isang Filipino pocketbook. Ang aking binasa ay pinamagatang “Iniibig Kita, Mahirap Bang Sabihin Iyon?” ni Martha Cecilia ng Precious Hearts Romances. Habang binabasa ko ang kuwento, hindi ko maiwasang hanapin ang mga elemento na binaggit ni Joi Barrios sa kanyang sanaysay na Chapter Eight upang tingnan ko ganoon ba talaga ang pagsulat ng filipino pocketbook.

     Una kong napansin ay ang aspeto ng karakter. Ang pangunahing babaeng karakter ng kuwento ay nagngangalang Doktora Larissa Garcia. Sabi sa kuwento na siya ay isang OB-gyne, payat at maganda. Mula sa mga paglalarawan na ito kay Larissa, makikita na tama ang sinabi ni Joi Barrios na madalas ang babae ay dapat maganda at kapanapanabik. Tama rin na dapat marunong rin ang babae dahil nabanggit na siya’y isang OB Gyne. Sa buong daloy rin ng kuwento, naipakita na tunay na maganda ang loob ni Larissa. Ito’y dahil sa kuwento, tinulungan niyang manganak si Leony, ang kaibigan ni Jack (lalaking bida) kahit hindi niya ito kilala. Si Larissa ay galing sa Maynila, at ang tunay na pakay lamang niya upang pumunta sa probinsya ng tatlong linggo ay para bisitahin ang kanyang kaibigan na si Maxine. Subalit, sa gitna ng kuwento, siya ay nanatili sa probinsiya dahil umalis ang doktor ng bayan kaya siya na ang naging doktor doon. Mula sa dalawang pangyayaring ito, makikita na maganda rin ang pagkatao ni Larissa.

     Ang pangalan ng pangunahing karakter na lalaki ng kuwento ay si Jack Dela Torres. Nilarawan siya sa kuwento bilang isang cowboy na matangkad, matipuno, gwapo at isang magaling na kisser. Makikita na ito’y sang-ayon rin sa sinabi ni Joi Barrios na dapat paglalarawan sa lalaki sa isang romance novel. May konti rin siyang pagka mysterious dahil may isang parte sa kuwento na pinamukhang may anak na siya at may asawa. Ngunit, habang tumagal ang kuwento, naging mas klaro na nangampon lamang si Jack ng anak at wala siyang asawa dahil siya’y iniwan nito.

     Sa buong kuwento, ang naging pangunahing tunggalian ay gusto na ni Jack magpakasal kay Larissa dahil gusto niya ito. Maraming mga tagpo sa kuwento na laging nag-aaway si Jack at Larissa dahil hindi ni Jack masabi na mahal niya o iniibig niya si Larissa. Parati lang niyang sinasabi na gusto niya ito, na pareho nilang gustong naghahalikan at may chemistry sila, kaya dapat magpakasal na sila. Wala nang ligaw ligaw. At siyempre, galit na galit si Larissa. Para sa kanya kasi, dapat mayroon pa ring panliligaw na mangyari. Hindi raw niya papakasalan si Jack hanggang maipakita nito na kaya niyang ibigay ang sarili niya kay Larissa. Malapit sa dulo ng kuwento, naipaliwanag naman kung bakit hirap si Jack magmahal ulit. Ito’y dahil sa dati’y iniwan siya ng kanyang asawa para sa iba, at para sa kanya sayang ng oras ang pag-ibig. Hanggang sa dulo ng kuwento, nasabi na ni Jack na mahal niya si Larissa at kailangan niya ito sa kanyang buhay, at hayun pumayag si Larissa na magpakasal.

     Ang chapter eight sa kuwento ay yung bahagi na paulit-ulit nag away si Larissa at Jack tungkol sa pagpapakasal at pagmamahal. Para sa akin, ito ang chapter eight dahil ipinakita nito ang katotohanan ng buhay, na ganoon talaga ang mga relasyon, hindi perpekto. Ito rin yung bahagi na pinag-isipan talaga ni Larissa kung mayroon siyang nararamdaman para kay Jack at kung gusto ba niya talagang mahalin to. Para sa akin, maganda rin ang ipinakita na gusto pa rin ni Larissa maligawan dahil pinakita nito na kahit mga babae sa totoong buhay ay ganoon rin.

     Masasabi ko na nagustuhan ko naman ang pagbasa noong kuwento. Ito’y dahil hindi masyadong mahaba ang kuwento, kaya madali ito basahin. Mababaw lang rin ang mga ginamit na salita sa kuwento kaya madali ito unawaain. Ang isang masasabi ko lang na kakaiba ay maraming mga pagkakataon sa kuwento na may mga wikang Ingles na ginamit ang awtor. Nagulat ako dun dahil hindi ko inakala na ganun pala ang wika na ginagamit sa mga filipino pocketbook. Ang isang di ko nagustuhan rin ay medyo predictable ang kuwento. Pero sa kabuuan, nagustuhan ko rin naman ang pagbasa ng kuwento dahil kahit medyo nahulaan ko kung ano mangyayari, magaling pa rin ang pagsulat ng awtor dahil naramdamin ko pa rin ang mga gusto ipadama ng awtor sa mga matitinding eskena.

Labaw Donggon

Ang Labaw Donggon ay isang dula na hango sa probinsiya ng Panay. Ito’y tungkol kay Labaw Donggon na siyang isang prinsipe. Sa dula, ipinakita lang ang kuwento ng kanyang buhay, ang kanyang paglalakbay upang maipagsama ang tatlong kaharian sa pamamagitan ng pagaasawa sa mga reyna ng nasabing mga kaharian. Maliban sa kuwento, isang malaking bahagi rin ng produksyon ng Labaw Donggon ay ang mga tradisyunal na sayaw na ginawang kontemporaryo.

Isa sa mga pinaka nagustuhan ko sa Labaw Donggon ay ang produksyon value ng dula. Ang ibig ko sabihin sa produksyon value ay ang mga sayaw, kanta at pagganap ng mga aktor.

Unang una, Masasabi ko na talagang naipakita na pinaghirapan ng mga aktor ang mga dance number sa dula. Hanga ako sa napakagaling na paghalo ng direktor ng tradisyunal na sayaw at kontemporaryong mga elemento ng sayaw. Para sa akin, naramdaman ko talaga ang gustong iparamdam ng direktor sa mga eksenang may halo ng sayaw. Lalo na doon sa mga eksenang may laban, talagang nakita ko kung paanong naging angkop ang sayaw at mga aksyon noong mga aktor upang maging bagay ito sa laban. Nagustuhan ko rin kung paanong nagawan ng sayaw ang mga eksenang may laban, yung tipong kahit yung mga mismong aksyon ng karakter tuwing sila’y naglalaban ay naipamukhang sila’y sumasayaw.

Nagustuhan ko rin ang pagkanta ng mga aktor. Ito’y dahil lahat sila ay magagaling kumanta, mula sa narrator, hanggang sa mga asawa’t anak ni Labaw Donggon, lahat sila ay magagaling kumanta. Para sa akin, nadagdagan ng magaling na pagkanta ang appeal ng dula dahil naipakita nito kung gaano kagaling ang mga aktor dahil hindi lamang sila magaling sumayaw, magaling rin sila kumanta. ‘’

Sunod, nagustuhan ko rin ang pagganap ng mga aktor. Ito’y dahil talagang madamdamin ang kanilang pagganap. Kung galit sila, naramdaman ko na talagang galit sila. Maganda rin na hindi lamang sa emosyon ng pagsalita naipakita ang kanilang damdamin, ngunit makikita rin ito sa mga facial expression at mga paggalaw galaw ng mga aktor sa entablado. Pero pinaka nagustuhan ko ay ang karakter ni Sandig. Ito’y dahil tuwing may intermission siya ang nagsisilbing pampagising sa mga manonood. Napakalakas ng kanyang enerhiya at talagang nakakatawa ang kanyang mga punch line. Siguro kung wala siya, naging mas hindi interesante ang panonood ko ng Labaw Donggon.

Ang hindi ko lamang nagustuhan sa Labaw Donggon ay ang kuwento mismo. Para sa akin, napaka diretso lamang ng kuwento. Napakatypikal. Sa una mananalo ang bida, tapos pag dating sa gitna, matatalo siya at mananalo ang kasamaan. Tapos sa dulo, mananaig ulit ang bida. At hindi ko rin masyadong nagustuhan ang tema ng kuwento dahil parang ineencourage nito aspekto ng polygamy, o ang pagkakaroon ng maraming asawa na parang ito’y pwede.

Sa kalahatan, nagustuhan ko naman ang dula ng Labaw Donggon. Marami itong magagandang naipakita at pakiramdam ko’y hindi naman nasayang ang pera ko. Masasabi na talagang isa itong dula na nararapat para sa ika tatlumpung anniversaryo ng Entablado.

Ang Aking High Skul Crush

     Konti palang ang karanasan ko sa mga babae. Sa katunuyan, sa labing-walong taon ko sa mundong ito, hindi pa ako nagka relasyon kahit isang beses. Daig pa nga ako ng aking mga blockmates na masbata sa akin. Ang rason para dito ay dahil galing ako sa isang exklusibong panlalaki lamang na paaralan, kaya mula sa mababang paaralan hanggang sa high skul, lahat ng mga naging kaklase ko ay puro lalaki lamang. Bakit ko ba ito ikwinekwento? Ito’y dahil ang gusto kong pagmunihan ay ang aking crush noong nasa high skul ako.  Ito’y aking napili dahil isa siyang karanasan sa aking buhay noong high skul na marami akong natutunan. Dahil konti lang talaga ang mga naging karanasan ko sa mga babae noon, kada isang karanasan, may natutunan ako. Natutunan hindi lamang sa sarili kundi pati sa mga babae.

     Bigyan natin ng code name ang babaeng ito. Para sa pagmumuning ito, tatawagin ko nalang siyang A. Si A ay isang napakagandang babae. Maputi, matalino at marunong talagang makisama. Una kong nakilala si A noong ako’y nasa ikatlong taon sa high skul at noong oras na iyon, siya ay nasa ikalawang taon palang. Matapos kaming magkakilala,  talagang naging malapit kami sa isa’t isa. Araw araw kaming nag tetext, nag cchat, at anu ano pa. Kaya noong ikaapat na taon ko na, nagpasya akong yayain siyang maging date ko sa senior’s ball. Ayun, tinanong ko siya, kinantahan ko pa, at binigiyan ng teddy bear, at mabuti naman at pumayag siya. Laking tuwa ko noong siya ay pumayag! Hindi ko talaga akalaing siya ang magiging date ko sa ball noon. 

     Diretso na sa Marso, dumating na ang araw ng ball at doon na medyo hindi naging maayos ang relasyon namin. Nasiyahan naman ako sa ball, ngunit meron lang talagang mali na nangyari noong gabing iyon. Ang nangyari kasi, buong gabi ay gamit ng gamit si A ng kanyang cellphone. Hindi naman sa hindi kami nakapagusap at nakapag-enjoy, kaso lang talaga, text siya ng text ng ibang lalaki. Yung tipong kahit doon sa parte ng slow dance ay nag tetext pa rin siya. Kahit yung kamay niya ay nakayakap sa aking leeg, naramdaman ko pa rin na ginagamit niya pa rin ang kanyang cellphone at doon ako medyo nabastos. Pagkatapos ng gabing iyon, hindi na talaga naging pareho ang mga damdamin ko para sa kanya.

     Ayun, hindi naging masyadong maayos ang kinalabasan ko at ng crush ko, ngunit may mga ilang bagay naman akong natutunan mula sa karanasan na iyon. Natutunan ko sa sarili ko una na hindi dapat akong maging assuming tungkol sa mga ganitong bagay. Hindi ibig sabihin na nagiging malapit ang isang babae sayo na gusto ka na niya. Parang medyo negatibo ang natutunan ko na iyan, at meron din naman akong positibong natutunan. Natutunan ko na gusto talaga ng mga babae ang lalaking mapagsikap. Ika nga “effort goes a long way”. Ito’y dahil akala ko na hindi talaga siya papayag sa aking imbitasyon na pumunta sa ball kaya ko ginawang espesyal ang aking pagtatanong, at sa dulo pumayag naman siya. Naalala ko pa na sinabi niya na napaka touching ng aking ginawa.

     Isa pang natutunan ko sa sarili ko ay mahilig mag isip ng kung anu anong bagay ang mga lalaki, MADALAS. Pagkatapos kasi ng ball, noong nasa kotse kami noong hinahatid ko siya pauwi, siyempre nag-uusap kami diba? Noong nag-uusap kami, para sa kanya parang maayos naman ang lahat. Kahit isang segundo hindi niya naisip na baka nasaktan ako sa kanyang ginawa (pagtetext sa ibang lalaki noong ball).  Makalipas ang ilang araw, nasasaktan pa rin ako, at patuloy niya akong kinakausap, na parang walang nangyari. Mula noon, naisip ko na may mga bagay na para sa mga babae ay normal lang, habang sa mga lalaki ay hindi. Parang para sa akin, naging malaking problema ang ginawa niya, pero para sa kanya ay ayos lang. 

     Isa pang beses na nag-isip ako ng kung anu ano ay nangyari noong bago kaming maghiwalay noong nahatid ko na siya sa bahay niya binigiyan niya ako ng isang hug. Para sa akin, ito’y naging isang senyas na baka may gusto rin siya sa akin, pero sa dulo, naisip ko na baka para sa kanya isang munting paraan lang iyon ng pasasalamat para sa gabi. At ang panghuli, at malamang ang pinaka importante kong natutunan ay pati naman mga babae ay may damdamin rin at tao rin sila (oo, sobrang hindi ko ito naisip dahil galing ako sa isang panlalaking paaralan lamang). Ito’y dahil isang buwan matapos ang ball, noong mga Abril na,  hindi na kami masyadong nag-uusap. At pagdating ng Hunyo, hindi na talaga kami nag-uusap. Kaya’t isang araw, kinausap niya ako at tinanong niya ako kung okay lang ba kami kasi pakiramdam niya ay may ginawa siyang mali.  Mula noon, malay na ako na pati pala ang mga babae ay nasasaktan rin.

     Ayun, mula sa munting naranasan ko na mapalapit sa isang babae at sa pagbibigay ng oras na makasama siya, may mga ilang bagay akong natutunan. Mga bagay na kundi siguro dahil kay A ay hindi ko matutunan. At dahil sa karanasan ko na iyon, masasabi ko na naging masmarunong na ako sa mga bagay na ganito (kahit hanggang ngayon ay wala pa rin akong girlfriend!) 

Ang Mga Munti (At Medyo Bobong) Pangarap Ko Noong Bata Ako

Noong bata pa ako, marami akong naging mga pangarap. Yung tipong hindi pa karaniwan yung mga naging pangarap ko. Noong bata pa ako, karamihan sa mga kakilala ko ay gusto maging, businessman, doktor, piloto, chef at iba pa. Pero ako, hindi nabibilang sa mga nabanggit ko ang pangarap ko. Hindi ko iniisip noon ang magiging epekto ng aking mga pangarap na trabaho. Hindi ko inisip ang pera, hindi ko inisip kung kaya ko bang buhayin ang sarili ko at pamilya ko, ang iniisip ko lang ay basta mukhang masaya ang trabaho, iyun ang pangarap ko. Ngayong tumanda na ako, medyo naunawaan ko na medyo bobo pala yung pangarap ko noon, pero siyempre, paano ko naman iyun maiisip kung bata pa lang ako. Ngunit kahit ganun man ang aking mga pangarap, hindi ko iyun ikinahihiya dahil alam ko sa sarili ko na naging masaya ang kabataan ko dahil sa mga simple at bobo kong pangarap.

Ang unang kong pangarap noon na medyo bobo ay maging isang wayter sa restawran. Ito’y dahil sa may kakaibang dating sa akin ang pagiging wayter. Siyempre bata pa ako at hindi ko naisip na hindi ganoong karangal na trabaho ang pagiging wayter kaya noong panahon na iyon, mukhang okay siya. Nagustuhan ko kasi yung magaling na paghawak ng mga wayter sa trey ng pagkain na kanilang dinadala mula kusina hanggang sa kustomer. Naenganyo ako dahil gamit lamang nila ang kanilang limang daliri upang suportahan ang buong trey ng pagkain at parang isip ko na “wow ang galing naman nila, parang masaya maging wayter pagtanda ko”. At siyempre noong sinabi ko ito sa aking inay, natawa lang siya.

Ang pangalawa kong pangarap noon na medyo bobo ay maging isang trabahador sa 7-11 na convenience store. Hindi lamang sa simpleng 7-11 na tindahan ha, kung ito man ang magiging trabaho ko, gusto ko sa Taiwan pa! Mula noong bata pa ako, madalas na kaming pumunta sa Taiwan, tuwing Marso, Abril o Mayo pumupunta kami upang bisitahin ang aking lola. Eh ayun, paboritong tindahan ko ang 7-11 dahil ang daming masarap na pagkain doon. Heto pa, hindi yung pagkain ang pinaka gusto ko doon. Ang talagang pinakagusto ko doon ay yung amoy nung tindahan. Pagkapasok na pagkapasok palang ay maamoy na ang napakabango at nakakagutom na mga pagkain. So sobrang gusto ko sa amoy ng tindahan, kada pasok ko ang una kong ginagawa ay sinisinghut ko ang paligid! Kaya ayun, naisip ko na, “hmm parang masarap mag trabaho dito ah kung araw araw ko maamoy ang ganitong kabango na amoy ng pagkain.” At siyempre naman, tinawanan lang rin ako ng aking mga magulang.

Ngayong medyo masmatanda at mas may alam na ako, marahil ay hindi na ako magiging wayter, o tindero sa 7-11, ngunit masasabi ko pa rin na talagang iyun talaga ang mga pangarap ko noong bata ako kahit medyo bobo nga naman. Sa dulo, kahit ganito lamang kababa ang mga naging pangarap ko, hindi ko naman ito ikinahihiya! Buti pa nga at nagiging isa tong pinagmumulan ng kasiyahan at katatawanan sa akin ngayon!

Pag-ibig

     Noong Enero 31, napanood ko ang unang pagbasa ng dulang pinamagatang Sa Wakas. Ito’y isang dula na hango sa mga kanta ng dating sikat na Pilipinong banda na tinatawag na Sugarfree. Dahil unang pagbasa pa lamang iyon, hindi pa ng mga aktor at aktress kabisado ang kanilang mga linya, at wala pang masyadong blocking at pagaayos ng set. Ngunit kahit ganito, masasabi ko pa rin na nagustuhan ko talaga ang dula.

     Isa sa mga rason na nagustuhan ko ang Sa Wakas ay dahil sa magaling na pag-arte ng mga bida. Sa tatlong bida (Topper, Lexi, Gabby), pinaka nagustuhan ko ang pag-arte ni Topper. Ito’y dahil parang sa kanya ko pinakanaramdaman ang pag ganap sa dula. Parang nung galit siya, nung masaya siya, nung kumakanta siya, parang iba ang dating niya kumpara kay Lexi at kay Gabby. Hindi ko sinasabi na hindi magaling si Lexi at si Gabby, ang sinasabi ko lang na pwede pa nila pantayan ang galing ni Topper. Ang naisip ko na rason kung bakit masnagustuhan ko ang pangganap ni Topper ay siguro dahil sa energy na kanyang dinala noong dula. 

     Pangalawa, nagustuhan ko rin yung pagkanta ng mga aktor at aktress. Lahat sila ay magaling sa kanilang istilo. Mataas at magaling ang tono ni Topper, at naramdaman ko naman ang pagkanta ni Lexi at ni Gabby. Ngunit, masasabi ko lang na siguro may mga ilang bahagi ng dula na pwede pa sanang naging mas mabuhay ang pagganap ni Gabby. Masasabi ko rin na nagustuhan ko yung mga background vocalists dahil naramdaman ko ang energy at parang gustong gusto nila ang ginagawa nila. Lalo na yung sa isang parte nung dula nung parang sumayaw sayaw pa sila. 

     Pangatlo, nagustuhan ko talaga yung kwento nung dula. Sa totoo lang, noong una, naguluhan ako sa daloy ng kuwento. Ito’y dahil sa akala ko na hindi magkakasunod sunod ang daloy ng dula. Isip ko na posible to dahil unang pagbasa lang naman, kaya akala ko na hinalo halo talaga nila yung pagkakasunod-sunod ng dula. Ngunit, talagang nagulat ako noong pagkatapos ng dula at pinag-usapan namin ng mga blockmates ko ang dula. Doon ko nalaman na isang malaking flashback pala ang buong dula ng Sa Wakas. Yung unang eksena pala yung huling nangyari, at yung huling eksena ang unang nangyari. Nagulat talaga ako doon at dahil doon, napahanga talaga ako sa “Sa Wakas”.

     Pagkatapos panoorin yung “Sa Wakas”, masasabi ko na kahit unang pagbasa palang ang aking napanood, na parang napakaganda ng dulang ito. Mula sa unang pagbasa, parang gusto ko panoorin yung tunay na dula kapag tapos na ito gawin. 

 

Gay New Wave Indie Films: Liberation or exploitation?

Maraming bagay sa mundo ang nagbabago sa pagdaan ng panahon. Ang mga tao, tumatanda. Mga gamit, naluluma. Pati ang industriya ng pelikula sa Pilipinas ay ganito rin, nagbabago. Kamakailan lamang nagsimula na magkaroon ng mga Indie film. Simula lamang noong 2005, dahil sa pagkamura ng DV technology, kahit mga simpleng direktor ay nakakabili na, kaya dumami ang ng mga indie film. Bago noon, ang mgamalalaking kumpanya lang ang nakakagawa ng mga pelikula. Kadalasan rin, ang mga pelikula dati ay ginagawa upang pang aliw lamang sa mga manonood. Samantalang ngayon, ginagamit na rin ang mga pelikula upang magpakita ng isang ideya o isang paninindigan tungkol sa isang paksa.  Ang Pilipinas ay isang napaka konserbatibong bansa pagdating sa mga paksang pwedeng pagusapan at hindi. At sa pagdaan ng panahon, pati ito ay nagbago. Sa kasalukuyang panahon, mas nagiging bukas na ang Pilipinas, kasama na rin angindustriyang pelikula sa pagtatalakay ng dating bawal o hindi karaniwan na paksa. Isang halimbawa ng paksang ito ay ang mga gay o bakla sa pelikula. Para sa blog na ito nais kong pagusapan kung ano ba ang indie film, ano ang kasalukuyang kalagayan nito sa Pilipinas, at kung ano ba ang pagpapalagay o pagtataya ko tungkol sa mga gay indie films gamit ang mga karakter at kwento o tema. Gagawin ko ito sa pamamaraan ng pag tinginng dalawang gay film at ito ang Sayaw ng Dalawang Kaliwang Paa ni Alvin B Yapan, at ang Pagdadalaga ni Maximo Oliveros ni Auraeus Solito.

Unang una, ano ba ang kaibahan ng isang mainstream film sa isang independent film (o ang karaniwan nitong tawag na indie film)? Ayon sa diskusyon ni Doktor Nicanor Tiongson, ang mainstream film ay mga pelikula na may malaking badget, at ang pangunahing layunin ay aliwin ang manonood at kumita ng maraming pera. Samantala,  ang indie film naman ay nagpapatungkol sa mga bagong pelikula na hindi ginagawa sa loob ng isang studio o ginagawa na hindi nangangailangan ng studio system. Kasama na rin dito, ang gustong gawin ng isang indie film ay ipakita ang paningin o paninindigan ng tagagawa ng pelikula sa isang paksa gamit ng isang napakamasining na pamamaraan. Sa mga mainstream na pelikula, karaniwan na ipinapakita ang hindi masyadong sensitibo na paksa. Hindi katulad ng mga indie film, na kadalasa’y walang kinatatakutan na ipakitang paksa, at ang paksa nito ay madalas ang kahirapan sa lipunan ng Pilipinas.

Ngayon, ano na nga ba ang lagay ng industriyang pelikula ng Pilipinas? Sa kasalukuyan, masasabi na pwede pa sanang maging masmaayos ang industriyang pelikula. Tinuturing na Golden Age ng pelikulang Pilipino ang dekada 50 hanggang dekada 70 dahil noong panahon na iyon ay talagang napakaraming pelikula ang nagawa. Noong panahon na iyon, itinatala na karaniwang mahigit isang daang at animnapung pelikula ang ginagawa kada taon kumpara sa mga karaniwang pitumpu sa kasalukuyan. Masasabi na sa pagkonti ng paglabas ng mga mainstream film ngayon dahil sa iba’t ibang dahilan (katulad ng pampipirata), dumarami naman ang mga indie film. Noong 2010, naitala na 34 na mainstream na pelikula na naipalabas samantalang 44 naman ang sa indie. Makikita na noong 2010, lamang ng sampung pelikula ang naipalabas na indie kaysa sa mainstream at naipapakita nito na tunay na sumisikat ang mga indie films sa bansa.

Gusto ko munang pagusapan  Ang Sayaw ng Dalawang Kaliwang Paa ni Alvin B. Yapan. Para sa akin, maartistikong naipakita ang anggulo pagiging bakla sa pelikulang ito dahil sa mga pangunahing karakter na si Marlon at si Dennis. Sa simula ng pelikula, ipinakita na si Marlon, ay may gusto sa kanyang guro sa panitikan na si Karen. Dahil diyan, hindi pa masyadong kahalata agad na siya pala ay magiging isang gay na karakter. Sa sobrang lakas ng pagnanais ni Marlon kay Karen, naisipan niyang magpaturo ng sayaw kay Karen upang mapalapit sa kanya. Upang mapahanga si Karen, nagpaturo na si Marlon ng sayaw kay Dennis bago pa siya nagpaturo kay Karen. Dahil sa laging pagsasama ni Marlon at Dennis, tuloy ay nagkadebelopan sila ng pagnanasa para sa isa’t isa. Nagustuhan ko ang naipakita na transisyon at paglalaki ng karakter ni Marlon sa pelikula. Ito ay dahil sa simula ng pelikula, hindi pa niya talagang gusto si Dennis. Ngunit noong tumagal ang pelikula at nagkaroon sila ng oras na magkasama at mag ensayo sumayaw, nagustuhan rin niya si Dennis. Makikta pa nga na hindi pa agad agad na natanggap ni Marlon na siya pala ay bading at may nararamdaman para kay Dennis. Ngunit, ito naman ay kitang kita sa kanyang pakikipagsayaw kay Dennis. Gusto ko ang naipakita na pagiging katulad ng mga gay sa karaniwang tao. Naipakita nito na kahit ang isang tao’y bakla, lalaki o babae, mayroon din naman silang nararamdaman sa loob, katulad ng lahat ng tao. Gusto ko rin ang dynamic ng bakla na pagsasama ni Marlon at ni Dennis dahil naipakita na parang patas ang lebel nila sa kanilang relasyon. Walang isa na parang babae, at yung isa lalaki. Patas sila sa isa’t isa.

Para sa akin maartistikong naipakita ang pagkakadebelopan nila ng pagnanasa sa isa’t isa sa pamamagitan ng sayaw. Sa unang bahagi ay hindi pa si Marlon at Dennis ganoon kakumportable sa isa’t isa. Kaso nga naman, sa patuloy nilang pagsasayaw, naipakita na naging maskumportable sila sa isa’t isa. Sa totoo lang, nagustuhan ko ang anggulo ng sayaw na nagsilbing tema ng pelikula. Ito ay dahil pakiramdam ko na naging epektibo ang mga ginamit na eksena ng sayaw upang maipakita ang gay na pagsasama noong dalawang pangunahing karakter. Sa pelikula, hindi masyadong nagpokus ang direktor sa paggamit ng mga linyang na talagang sinabi na bakla ang dalawang karakter, ngunit klarong klaro itong naipakita sa mga galaw at sa sayaw ng dalawang karakter.  Para sa akin, magaling nilang naipakita ang anggulo bakla na hindi nangangailangang magpakita ng kalaswaan. Dahil dito, nagustuhan ko ang pagiging napaka wholesome at malikhain ng pelikula, ngunit naipakita pa rin ang aspeto ng pagiging gay at interesante pa rin panoorin ang pelikula.

Para sa akin, maganda ang naipakita ng pelikula tungkol sa pagkatao ng mga bakla sa lipunan ngayon. Ito ay dahil sa ipinakita na hindi naman lahat ng mga bading ay malalandi.  Gusto ko ang naipakita na kahit bading man ang isang tao, mayroon rin siyang sariling mga problema, damdamin, at mayroon rin namang mga tao na nagmamahal sa kanila. Sa palagay ko, naipakita rin ng Ang Sayaw Ng Dalawang Kaliwang Paa na kahit mga bakla ay maaaring magtaglay ng malakas na pagkatao. Nasabi ko ito dahil buong pusong tinanggap ni Marlon at ni Dennis sa sarili nila na may nararamdaman sila para sa isa’t isa at hindi silang natakot na tanggapin ito. Kaya para sa akin, walang naipakita na kahit anong anyo ng exploitasyon sa mga bakla ang Sayaw Ng Dalawang Kaliwang Paa dahil napaka positibo at maartistiko nitong naipakita ang buhay bakla gamit ang anggulo ng sayaw.

Ang ikalawang pelikula na gusto kong talakayin ay Ang Pagdadalaga ni Maximo Oliveros ni Auraeus Solito. Sa pelikulang ito, mayroon ding dalawang pangunahing karakter na bading. Ang unang karakter na ito ay ang bida na si Maximo Oliveros, o Maxi para masmaiksi. Ang pangalawa naman, at hindi masyadong halata na siya ay isang bading na karakter ay ang pulis ng kanilang bayan na si Victor. Si Maxi ay napapabilang sa isang pamilya ng mga magnanakaw. Dahil dito, ang kanyang dalawang kuya at ang kanyang tatay ay napaka malalaki at mabisig. Napakainteresante na kahit ganito ang kanyang pamilya, naging bading si Maxi. Kahit ganito ang sitwasyon ni Maxi, naipakita sa pelikula na mahal na mahal pa rin siya ng kanyang tatay at ng kanyang mga kuya. Nagustuhan ko ito dahil parang para sa akin, nasira nito ang istereotipo na kapag kalalaki lahat ng tao sa isang pamilya at may naging bakla, kawawa ang bakla. Naipakita sa pelikula na hindi naman parati ganito ang nangyayari. Sa katotohanan pa nga, bukod sa si Maxi ang gumagawa ng mga gawaing pambahay, tunay naman na talagang mahal siya at pinapahalagahan siya ng kaniyang pamilya. At ang kanilang pagmamahal ay tunay na naipakita sa bandang hulihan ng pelikula noong namatay na ang kanilang tatay at gustong maghiganti ng kanyang mga kuya. Sa eksenang iyon, sinabi ni Maxi: “wag kayo umalis kuya, paano na ako iiwan niyo akong mag-isa? Mamamatay din kayo?” At pagkatapos noon, hindi na tinuloy ng kanyang mga kuya ang pagtangkang paghihiganti. Nagustuhan ko itong eksena na ito dahil naipakita ang pagiging tunay na tao ng mga bading, na hindi sila takot magpakita ng kanilang mga nararamdaman. At dahil sa pagtigil ng kanyang mga kuya sa paghihiganti, naipakita na talagang masmalakas ang kanilang pagmamahal para kay Maxi, kaysa sa pagnanasa nilang ipaghiganti ang kanilang tatay at ipanganib pa ang kanilang buhay.

Para sa akin, isa pang interesante na napakita ng pelikula tungkol sa mga bakla, ay ang matinding pagnanais ni Maxi na makuha ang pagmamahal ni Victor. May dalawang panig na naipakita ito. Ang positibong panig ay naipakita na ang mga bakla ay mapagmahal at maalaga rin katulad ng karaniwang tao. Ngunit para sa akin, negatibo ang naipakita na matinding pagnanasa ni Maxi para kay Victor. Ito’y dahil unang una, si Maxi ay bata pa lamang, at si Victor ay matanda na. Pangalawa, si Victor ay nag tatrabaho para sa mga pulis na direktang kalaban ng pamilya nila Maxi. Sa dalawang iyan, parang medyo halata naman na hindi talaga pwedeng umibig si Maxi kay Victor, ngunit sinubukan pa rin niya ito. Para sa akin, ipinakita nito na sa isang panig, mahina ang karakter ng bading dahil nangangailangan siya ng lalaking karelasyon. Sa kabilang panig naman, naipapakita rin na malakas ito dahil kahit alam ni Maxi na ganoon ang mga kundisyon, sinubukan pa rin niyang habulin si Victor. Sa huling eksena ng pelikula, ipinakita na si Maxi ay naglalakad papuntang paaralan, at iniwan niya si Victor. Para sa akin, pagkatpos ipakita sa buong pelikula na kailangan niya si Victor, maganda ang pambawi ng huling eksena na nagpakita na kaya rin naman ni Maxi maging masaya kahit wala si Victor.

Katulad ng sa Ang Sayaw Ng Dalawang Kaliwang Paa, para sa akin, maganda ang naipakita ng Ang Pagdadalaga ni Maximo Oliveros tungkol sa mga bakla sa lipunan. Naipakita nito na sa gitna ng lahat ng kaguluhan at kahirapan sa buhay, marunong pa rin ang mga tao na tumanggap sa mga bading. Maganda rin ang naipakita ng pelikula na kahit ang mga bakla naman ay kayang magbago para sa ikabuti. Naipakita ito sa hindi na pagnanasa ni Maxi na magkaroon ng relasyon kasama si Victor sa dulo ng pelikula. Kaya para sa akin, wala rin naman masyadong anyo ng exploitasyon ng mga bading na naipakita sa pelikulang ito.

Sa pagtatapos, para sa akin, hindi ako nabastos o nadiri noong pinanood ko ang dalawang pelikula. Para sa akin, ito’y dahil maartistiko nitong naipakita ang buhay at katauhan ng mga bakla, una sa pamamagitan ng sayaw, at pangalawa sa pamamagitan ng paghalo nito sa mga iba’t ibang relasyon ng mga tao sa mga bakla. Pareho rin nilang naipakita ang aspeto ng gay character sa isang napaka positibong paraan. Mayroong mga beses na nabigiyan ito ng negatibong anggulo, pero sa kabuuan mukhang positibo naman ang kinalabasan. Para sa akin, naipakita nitong dalawang pelikula kung ano ba talaga ang essensiya ng isang indie film. Magaling nilang nabigiyang pansin ang paksa (gay karakters) na hindi madalas pinaguusapan sa konserbatibo nating bansa, at naipakita pa nila ito sa isang malikhain at hindi nakakaskandalosong pamamaraan.

Sources:

Bunoan, Vladmir. “The State of Filipino Movies.” ABS-CBN News. ABS CBN, 14 Feb. 2012. Web. 28 Jan. 2013.

Saludo, Ricardo. “Can Indie Films save Philippine Cinema?” Can Indie Films save Philippine Cinema? The Manila Times, 27 Aug. 2012. Web. 29 Jan. 2013.

Gay New Wave Indie Films: Liberation or exploitation talk ni Nicanor g. Tionson, Ph.D.

Pakitang Gilas: Paano Magbasa ng Korean

Noong unang sinabi ni Mam ang tungkol sa Pakitang Gilas, hindi ko talaga alam kung ano ang gagawin ko. Naisip ko na konti lang ang mga bagay na alam kong gawin. Hindi ako marunong mag luto, hindi ako marunong gumihit at kung anu-ano pang bagay ang hindi ko alam paanong gawin. Talagang namoblema ako. Pagkatapos noon, nag-isip isip ako kung ano ba ang mga interes ko sa buhay, at biglang naalala ko ang aking pagkahilig sa kulturang Koreano. Saktong sakto, naalala ko rin na ganoon rin ang hilig ng blockmate kong si Janine! Kaya isang araw, nilapitan ko siya at tinanong kung gusto niyang gumawa ng bidyo na kung paanong magbasa ng Koreano para sa Pakitang Gilas dahil pareho naman kami ay marunong. Buti pinagpala at pumayag si Janine!

Bago kami nakapag shoot ng aming bidyo, siyempre ay gumawa muna kami ng script. Kaso lang, wala si Janine sa Maynila noong Disyembre, kaya ginawa lamang namin ang aming script gamit ang Google Docs. Ang aming bidyo naman ay nasimulan lang namin ishoot noong nagpasukan na ulit. Kinailangan namin ng dalawang araw para ishoot ang aming video. Ang rason para dito ay dahil ang gamit namin na istilo ay ang paggamit ng marker at whiteboard, kinailangan naming mambura at magsulat ng mga letra ng paulit ulit kaya kami natagalan sa pag shoot. Isa lang kasi ang aming whiteboard at kinailangan namin magsulat ng mga katinig, patinig, mga pantig, at mga halimbawa, kaya talagang natagalan kami. Syempre hindi lamang dahil dito kaya kami natagalan. Marami ring beses na nagkamali kami, at kinailangan naming ulitin ang shoot. May mga ilang beses rin na naputol ang aming pagbabasa. Pero sa kabuuan, enjoy naman ang karanasan.

Kapansin pansin sa aming bidyo na masmaraming oras ang naibigay kay Janine para magsalita kaysa sa akin. Sa totoo lang, planado ito dahil mas may tiwala ako sa kanyang kagalingan mag salita ng wikang Koreano kaysa sa akin, kaya sinabi ko nalang na sa mga bahagi na kailangan mag bigkas ng letra, siya na ang gumawa. At dahil sa hindi pantay na pag hiwalay ng trabaho noong shinoot ang bidyo, ako na ang nag edit ng aming bidyo. Isang problema na naranasan ko noong inedit ko ang bidyo ay lumampas ang aming bidyo sa walang minuto. Kaya kinailangan ko magtanggal ng mga ilang parte sa aming orihinal na bidyo, para pagkasyahin ito sa walong minuto.

Sa kabuuan, nagustuhan ko talaga itong “proyekto” na ito. Nagustuhan ko ito dahil para sa akin, ito ay isang magandang paraan talaga na makita ang kakayahan ng aking mga kaibigan. Talagang naramdaman ko na interesante ang mga pinakita ang mga kaklase ko at parang masnakilala ko pa sila ng lalo. Sa paggawa naman ng bidyo, naenjoy ko rin naman ito dahil parang isa itong paraan na maging masmalapit pa ako sa mga kaibigan ko, at masnakilala ko rin ang sarili ko sa proseso.

https://www.youtube.com/watch?v=O6JTZlz-W7s